Старонкі гісторыі Будакашалёўшчыны.
Знамянальныя і памятныя даты на 2024 год.
Бібліятэкі-юбіляры 2024 года:
75 гадоў (1949) Чабатовіцкай сельскай бібліятэцы
Агульныя даты:
160 гадоў (1864) з часу адкрыцця народнага мужчынскага вучылішча, з часам пераўтворанага ва Уваравіцкую школу Буда-Кашалёўскага раёна
150 гадоў (1874) з часу адкрыцця аднакласнага народнага вучылішча з чатырохгадовым тэрмінам навучання ў в.Чабатовічы Буда-Кашалеўскага раёна. У 1908г. пераўтворана ў двухкласнае з шасцігадовым тэрмінам навучання. У гэтай школе вучыліся будучы народны артыст СССР П.С. Малчанаў, Герой Савецкага Саюза А.Л. Ісачанка.
130 гадоў (1894) з часу заснавання Пянчынскай школы Буда-Кашалёўскага раёна
115 гадоў (1909) в.Любавін, Ліпініцкага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Шутнае, Ліпініцкага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Губіцкі Кардон, Губіцкага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Мачулішча, Акцябрскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Блюдніца, Камунараўскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Гародзішча, Кашалёўскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Порасль, Крыўскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Ліпінічы, Ліпініцкага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Варварына, Мікалаеўскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Прыбар, Мікалаеўскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Чарапоўка, Акцябрскага сельскага Савета
115 гадоў (1909) в.Тэклеўка, Уваравіцкага пасялковага Савета
115 гадоў (1909) в.Ціхінічы, Узоўскага сельскага Савета
110 гадоў (1914) у в.Кашалёў пачала працаваць земская бальніца
100 гадоў (17 ліпеня 1924) утвораны Буда-Кашалёўскі раён у складзе Бабруйскай акругі
95 гадоў (1929) з часу заснавання калгасаў “Баявы”, “Новы свет”, “Чырвоны ільнавод”, “Камінтэрн” Буда-Кашалёўскага раёна
95 гадоў (1929) СВК “ Івольск “
95 гадоў (1929) філіялу “Марозавічы-Агра”
95 гадоў (1929) КСУП “Мікалаеўка”
95 гадоў (1929) РУП “Гомсельмаш СК “Юбілейны”
95 гадоў (1929) СВК “Глазаўка”, раней калгас “Новае жыццё”
95 гадоў з часу заснавання (1929) сельгаспрадпрыемства КСУП “Губічы”
95 гадоў(1929) з часу адкрыцця хаты-чытальні ў в.Крыўск
85 гадоў (1939) з дня нараджэння Маркава Аляксандра Адамавіча (в.Івольск Буда-Кашалёўскага раёна), ваеннага дзеяча, генерал-лейтэнанта. С 1992г. ва Узброеных Сілах Расійскай Федэрацыі. С 1997г. у адстаўцы. Узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, “За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР” ІІІ ступені, “Знак Пашаны”, медалямі
65 гадоў (1959) помніку-скульптуры ў гонар савецкіх воінаў на брацкай магіле ў в. Акцябр
55 гадоў (1969) помніку-скульптурнай групе на ушанаванне воінаў і партызан у в. Буда-Люшава
55 гадоў (1969) Кургану Славы каля в. Гаўлі
50 гадоў (1974) помніку-групавай скульптуры ў гонар воінаў, загінуўшых у баях за вызваленне в.Глазаўка
50 гадоў з часу заснавання (1974) народнага вакальнага ансамбля “Калініца” Камунараўскага Дома культуры. Званне народнага прысвоена ў 1999 годзе. Удзельнік міжнародных, рэспубліканскіх, абласных, раённых фестываляў, конкурсаў, аглядаў народнай творчасці, свят і інш.
45 гадоў (1979) бюсту М.І. Калініна у в. Калініна
45 гадоў (1979) з часу заснавання Узоўскай сярэдняй школы
35 гадоў з часу заснавання (1989) народнага ансамбля народнай песні “Сінічкі” Івольскага сельскага Дома культуры. Званне “народны мастацкі калектыў” прысвоена ў 1993 годзе. Прымаў удзел у шматлікіх міжнародных, абласных, раённых фестывалях, аглядах, конкурсах народнай творчасці, святах і інш.
35 гадоў з часу заснавання (1989) СП “Аміпак”. З 1997г. – ААТ. Шматпрофільнае прадпрыемства па вытворчасці ўпакоўкі і ўпаковачных матэрыялаў для харчовай і фармацэўтычнай прамысловасці, сельскай гаспадаркі, гандлёвых і прамысловых прадпрыемстваў Беларусі, СНД і інш.
25 гадоў з часу заснавання (1999) карціннай галерэі імя Я.Я. Майсеенкі пасля правядзення ў раёне 1-га Міжнароднага славянскага пленэра імя Я.Я. Майсеенкі, Адкрыта для наведвальнікаў у 2007г.
25 гадоў з часу заснавання (1999) народнага ансамбля народнай песні “Верас” Буда-Кашалёўскага раённага Дома культуры. У 2010 г. прысвоена званне “народны аматарскі калектыў” Прымаў удзел у шматлікіх фестывалях, аглядах, конкурсах народнай творчасці, святах і інш.
СТУДЗЕНЬ
21 студзеня – 105 гадоў (21.01.1919г.) з дня нараджэння Старавойтава Васіля Сцяпанавіча, в.Марозавічы Буда-Кашалёўскага раёна, расійскага вучонага і інжынера-канструктара ў галіне танкабудавання. Доктар тэхнічных навук (1973г.). Прафесар (1981г.).
21 студзеня – 85 гадоў з дня нараджэння Кузьмянкова Міхаіла Іванавіча (21.01.1919г.) в. Пыцькаўка Буда-Кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне хімічнай тэхналагіі неарганічных матэрыялаў. Доктар тэхнічных навук, прафесар (1985). Заслужаны дзеяч навукі Беларусі (2001). Аўтар больш за 300 навуковых прац і 130 вынаходніцтваў, падрыхтаваў 15 кандытатаў навук.
ЛЮТЫ
4 лютага – 110 гадоў (04.02.1914-1999гг.) з дня нараджэння Зяцікава Сямёна Пятровіча, г.Буда-Кашалёва. Заслужаны настаўнік (1973г.) Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, медалямі, значком “Выдатнік асветы”.
7 лютага – 65 гадоў (07.02.1959-24.04.1983гг.) з дня нараджэння Ігнаценкі Генадзя Міхайлавіча. Дзяцінства прайшло ў пас. Камунар Буда-Кашалёўскага раёна. Загінуў у Афганістане. Пахаваны ў в. Асобіна. Пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.
САКАВІК
4 сакавіка – 70 гадоў (04.03.1954г.-28.03.2022г.) з дня нараджэння Сільчанкі Мікалая Уладзіміравіча, пас. Чырвоны Свет Буда-Кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне тэорыі і гісторыі права. права. Доктар юрыдычных навук. Прафесар.
14 сакавіка – 105 гадоў (14.03.1919-07.10.1942гг.) з дня нараджэння Ісачанкі Аляксандра Лаўрэнавіча, в.Хоўхла Буда-Кашалёўскага раёна, аднаго з арганізатараў і кіраўнікоў Гомельскага камсамольска- маладзёжнага падполля. Герой Савецкага Саюза (1944г.). З 1941г. у партызанскім атрадзе “Бальшавік”. Загінуў у 1942г. пры выкананні баявога задання. Пахаваны ў брацкай магіле ў Гомелі. У в.Хоўхла яму пастаўлены помнік. Яго імем названы вуліцы ў г.Гомелі, г.Буда- Кашалёва.
19 сакавіка – 85 гадоў (19.03.1939г.-2001) з дня нараджэння Пятрова Яўгена Германавіча, г.Буда-Кашалёва, беларускага вучонага ў галіне лясной экалогіі і фітадэналогіі. Доктар біялагічных навук (1983г.). Прафесар (1999г.).
20 сакавіка – 85 гадоў (20.03.1939г.) з дня нараджэння Анішчанкі Барыса Іванавіча, пас. Бурлак Буда-Кашалёўскага раёна. Заслужаны лесавод (1998г.).
КРАСАВІК
1 красавіка – 75 гадоў (01.04.1949г.) з дня нараджэння Рамашкевіч Алены Аляксандраўны, в.Гаўлі Буда-Кашалёўскага раёна, беларускай спявачкі (лірычнае сапрана). Заслужаная артыстка беларусі (1989). Лаўрэат міжнароднага музычнага фестывалю “Красавіцкая вясна” (Пхеньян, КНДР, 1989). Узнагароджана медалём Францыска Скарыны (2002).
17 красавіка – 105 гадоў (17.04.1919г.-2002г.) з дня нараджэння Кутасава Івана Елісеевіча, в.Кашалёва Буда-Кашалёўскага раёна. Урач-хірург. Заслужаны ўрач (1966г.) Узнагароджаны медалём “За працоўную доблесць” (1961г.).
22 красавіка – 60 гадоў (22 красавіка 1964г.) музею Буда-Кашалёўскай сярэдняй школы №1.
МАЙ
12 мая – 60 гадоў (12.05.1964-19.03.1984гг.) з дня нараджэння Бандурысты Віталя Анатольевіча. У 1981г. закончыў Забалоцкую сярэднюю школу Буда-Кашалёўскага раёна. Загінуў у Афганістане. Пахаваны ў в.Забалацце.
15 мая – 80 гадоў (15.05.1944г.) з дня нараджэння Сердзюкова Анатоля Мікалаевіча, пас.Герой Буда-Кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне тэарэтычнай фізікі. Член-карэспандэнт НАН Беларусі (1996г.). Доктар фізіка-матэматычных навук (1987г.). Прафесар (1988г.).
28 мая – 110 гадоў (28.05.1914 – 22.07.1985гг.) з дня нараджэння Шваякова Усціна Мікітавіча, в.Кашалёў Буда-Кашалёўскага раёна, аднаго з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху ў Глускім раёне, камандзір партызанскага атрада імя Шчорса. Яго імем названа вуліца ў Глуску.
31 мая – 110 гадоў (31.05.1914г. -???) з дня нараджэння Сапліцкага Дзяніса Ігнатавіча, в.Марозавічы Буда-Кашалёўскага раёна. Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі. Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны 2 ступені, Славы 2 і 3 ступеней, Працоўнага Чырвонага Сцяга.
ЧЭРВЕНЬ
25 гадоў з часу правядзення (чэрвень, 1999) першага Міжнароднага пленэра па жывапісу, прысвечанага памяці народнага мастака СССР Я.Я. Майсеенкі
20 чэрвеня – 90 гадоў (20.06.1934, г.Буда-Кашалёва) Адашкевіча Барыса Якаўлевіча, ганаровага грамадзяніна Буда-Кашалёўскага раёна, паэта. Узнагароджаны ордэнам “Знак Пашаны”. Аўтар кніг «Дневник души и сердца», «Два сердца на ветру», «Стихи как исповедь поэта», «Очарованный музыкой жизни».
ЛІПЕНЬ
17 ліпеня – 100 гадоў (17.07.1924) з часу заснавання раёнаў: Рагачоўскага – з цэнтрам у Рагачове, Буда-Кашалёўскага – з цэнтрам у Буда-Кашалёва, Жлобінскага – з цэнтрам у Жлобіне, Калінкавіцкага – з цэнтрам у Калінкавічах, Кармянскага – з цэнтрам у Карме, Лельчыцкага – з цэнтрам у Лельчыцах, Мазырскага – з цэнтрам у Мазыры, Нараўлянскага – з цэнтрам у Нароўлі, Петрыкаўскага – з цэнтрам у Петрыкаве, Азарыцкага (існаваў у складзе Мазырскай акругі) з цэнтрам у Азарычах.
ЖНІВЕНЬ
17 жніўня – 100 гадоў (17.08.1924-27.11.1996гг.) з дня нараджэння Строганава Яўгена Васільевіча, генерал-лейтэнанта, удзельніка вызвалення Будакашалёўшчыны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, ганаровага грамадзяніна г.Буда-Кашалёва.
21 жніўня – 75 гадоў (21.08.1949-26.11.2021гг.) з дня нараджэння Калінічэнкі Валерыя Іванавіча, в.Уборкі Буда-Кашалёўскага раёна, пісьменніка. Ганаровы грамадзянін Буда-Кашалёўскага раёна. Лаўрэат некалькіх літаратурных прэмій. Заслужаны работнік Расійскай Федэрацыі. Аўтар паэтычных зборнікаў “Зорны дазор” (2008), “На залатым ганку” (2010), “Роднасць” (2012), і інш.
27 жніўня – 125 гадоў (27.08.1899-27.02.1972гг.) з дня нараджэння Казлоўскага Антона Ігнатавіча, в.Шутнае Буда-Кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне селекцыі сельскагаспадарчых раслін. Доктар сельскагаспадарчых навук (1955г.). Прафесар (1956г.). Вывеў чатыры сарты кармавых карняплодаў.
ВЕРАСЕНЬ
7 верасня – 95 гадоў (07.09.1920-2000гг.) з дня нараджэння Пазнякова Міхаіла Фёдаравіча, в.Івольск Буда-Кашалёўскага раёна. Заслужаны работнік сельскай гаспадаркі (1978г.) Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1966, 1973гг.), медалямі ВДНГ СССР.
27 верасня – 85 гадоў (27.09.1939г.) з дня нараджэння Саўчанкі Уладзіміра Кірылавіча, в.Хмяльное Буда-Кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне генетыкі. Член-карэспандэнт НАН Беларусі (1989г.). Доктар біялагічных навук (1977г.). Прафесар (1988г.). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі (1984г.).
КАСТРЫЧНІК
10 кастрычніка – 85 гадоў (10.10.1939г.-25.06.2009г.) з дня нараджэння Кірыленка Ўладзіміра Міхайлавіча, в.Негаўка Буда-Кашалёўскага раёна. Герой Сацыялістычнай працы (1979г.) Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР з 1980г.
25 кастрычніка – 110 гадоў (25.10.1914-20.01.1983гг.) з дня нараджэння Буслава Казіміра Паўлавіча, в.Кашалёў Буда-кашалёўскага раёна, беларускага вучонага ў галіне філасофіі. Акадэмік НАН Беларусі (1972г.), член-карэспандэнт (1969г.). Доктар філасофскіх навук (1965г.). Прафесар (1966г.). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978г.).
27 кастрычніка – 115 гадоў (27.10.1909-12.03.1982гг.) з дня нараджэння Лаўрыновіча Эдуарда Віктаравіча. Герой Савецкага Саюза (1944г.) Арганізатар падпольнага і партызанскага руху ў Буда-Кашалёўскім раёне, камандзір партызанскай брыгады.
ЛІСТАПАД
18 лістапада – 125 гадоў (18.11.1899-21.09.1975гг.) з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі Міхася Ціханавіча Лынькова, настаўнічаў у Ліпініцкай Земскай школе, в.Ліпінічы Буда-Кашалёўскага раёна (1917-1918гг.).
СНЕЖАНЬ
10 снежня – 85 гадоў (10.12.1939г.) з дня нараджэння Маркава Аляксандра Адамавіча, в.Івольск Буда-Кашалёўскага раёна. Генерал-лейтэнант. Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі (1967г.), “За службу Радзіме ва Узброеных Сілах СССР” 3 ступені (1978г.), “Знак Пашаны” (1986г.), медалямі.
22 снежня–70 гадоў (22.12.1954г.) з дня нараджэння Лісейчыкава Мікалая Іванавіча, г.Буда-Кашалёва, беларускага вучонага ў галіне аўтаматызацыі ўпраўлення. Доктар тэхнічных навук (2005г.). Член-карэспандэнт Акадэміі ваенных навук Расіі (2005г.).